Bệnh Tiểu Đường Và Những Điều Cần Biết

Đái tháo đường hay tiểu đường là một tình trạng sức khỏe mạn tính khiến lượng đường huyết trong cơ thể tăng cao. Để hiểu rõ hơn bệnh tiểu đường là gì, làm sao để điều trị bệnh tiểu đường, mời bạn tham khảo bài viết sau của Allium nhé.

1. Bệnh tiểu đường là gì?

Tiểu đường (đái tháo đường) là thuật ngữ dùng để đề cập đến một nhóm bệnh ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng lượng đường trong máu (glucose).

Glucose rất quan trọng đối với sức khỏe vì đây là nguồn năng lượng cần thiết cho các tế bào cấu tạo nên cơ và mô, đồng thời đóng vai trò chính trong những hoạt động của não.

Nguyên nhân cơ bản gây bệnh rất đa dạng, tùy thuộc là loại đái tháo đường mắc phải. Tuy nhiên, dù mắc loại tiểu đường nào thì bệnh vẫn dẫn đến lượng đường trong máu cao, từ đó gây nên hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

2. Các dạng tiểu đường

Hiện nay, các dạng tiểu đường thường gặp nhất là đái tháo đường tuýp 1, 2 và tiểu đường thai kỳ.

Đái tháo đường tuýp 1

Tiểu đường tuýp 1, hay đái tháo đường tuýp 1, xảy ra khi cơ thể không sản xuất được insulin. Những người mắc bệnh sẽ phải dùng insulin nhân tạo mỗi ngày.

Đái tháo đường tuýp 2

Tiểu đường tuýp 2 hay đái tháo đường tuýp 2, ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng insulin. Không giống như tiểu đường tuýp 1, ở người mắc dạng đái tháo đường này, các tế bào không phản ứng hiệu quả với insulin như trước đây mặc dù cơ thể vẫn tạo ra insulin.

Đái tháo đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ xảy ra ở phụ nữ mang thai. Đây là giai đoạn cơ thể ít nhạy cảm hơn với insulin. Tuy nhiên, không phải tất cả phụ nữ mang thai đều bị tiểu đường. Bên cạnh đó, bệnh có thể hết sau khi sinh.

Các dạng bệnh tiểu đường ít phổ biến hơn gồm tiểu đường đơn gene (monogenic diabetes) và tiểu đường do xơ nang (cystic fibrosis-related diabetes).

Tiền đái tháo đường

Mức đường huyết bình thường là từ 70-99mg/dL. Người mắc bệnh tiểu đường sẽ có mức đường huyết cao hơn 125mg/dL. Nếu chỉ số đường huyết rơi vào khoảng 100-125mg/dL, bác sĩ có thể chẩn đoán bạn bị tiền đái tháo đường.

Tình trạng này rất dễ phát triển thành tiểu đường tuýp 2, ngay cả khi người bệnh không có biểu hiện rõ ràng. Ngoài ra, các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tiền đái tháo đường và tiểu đường tuýp 2 cũng tương tự nhau, gồm:

• Thừa cân
• Bệnh sử gia đình mắc tiểu đường
• Mức HDL cholesterol cao hơn 40 hoặc 50mg/dL
• Bệnh sử mắc tăng huyết áp
• Bị tiểu đường thai kỳ hoặc con sinh nặng cân (bé nặng hơn 4kg)
• Bệnh sử buồng trứng đa nang
• Trên 45 tuổi
• Lười vận động

Nếu bạn bị tiền đái tháo đường, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thay đổi lối sống và chế độ ăn uống để ngăn chặn bệnh tiến triển thành đái tháo đường tuýp 2.

3. Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết

Triệu chứng bệnh tiểu đường là gì?

Các triệu chứng, dấu hiệu bệnh tiểu đường ở mỗi người có thể khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết người bệnh đều có một số biểu hiện chung như:

• Thường xuyên cảm thấy đói và khát
• Sụt cân
• Đi tiểu thường xuyên
• Nhìn mờ
• Cực kỳ mệt mỏi
• Các vết loét không lành

Ở nam giới, triệu chứng bệnh tiểu đường còn có thể bao gồm giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương (ED) và yếu cơ. Trong khi đó, dấu hiệu ở nữ giới sẽ có thêm nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng nấm men và da khô, ngứa.

Dấu hiệu bệnh đái tháo đường tuýp 1

• Các dấu hiệu bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể bao gồm:
• Cực kỳ đói
• Thường xuyên khát
• Sụt cân không chủ ý
• Đi tiểu thường xuyên
• Mờ mắt
• Mệt mỏi

Các biểu hiện bệnh cũng có thể dẫn đến thay đổi tâm trạng.

Triệu chứng bệnh tiểu đường tuýp 2

Theo bác sĩ, những biểu hiện của tuýp 2 thường gặp có thể kể đến như:

• Thường xuyên thấy đói và khát
• Đi tiểu nhiều
• Mờ mắt
• Mệt mỏi
• Vết loét chậm lành

Bệnh cũng có thể gây nhiễm trùng định kỳ do nồng độ glucose tăng cao khiến cơ thể khó lành hơn.

Biểu hiện bệnh tiểu đường thai kỳ

Hầu hết phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ đều không có bất kỳ triệu chứng nào. Bác sĩ thường phát hiện mẹ bầu mắc phải tình trạng này khi cho làm xét nghiệm đường huyết thông thường hoặc xét nghiệm dung nạp glucose đường uống. Các xét nghiệm này thường được thực hiện trong khoảng từ tuần thứ 24 đến tuần thứ 28 của thai kỳ.

Trong một số ít trường hợp, một phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ cũng sẽ bị khát nước hoặc đi tiểu nhiều hơn.

4. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân bị bệnh tiểu đường là gì?

Insulin là hormone được sản sinh bởi tuyến tụy, đóng vai trò giảm lượng đường trong máu bằng cách “mở cửa” cho các phân tử glucose tiến vào trong tế bào để cung cấp năng lượng. Ở người bị tiểu đường, quá trình này bị cản trở bởi nhiều vấn đề khác nhau.

Nguyên nhân bị bệnh tiểu đường tuýp 1

Ở người bị tiểu đường tuýp 1, hệ miễn dịch của người bệnh sẽ tấn công các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy, gây ra suy giảm nồng độ hormone này trong cơ thể. Lượng insulin quá thấp sẽ khiến glucose tiếp tục ở lại trong máu thay vì tiến vào tế bào, từ đó gây ra mức đường huyết cao.

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây bệnh tiểu đường tuýp 1 là gì vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, một số giả thuyết cho rằng các yếu tố di truyền và môi trường có thể dẫn đến tình trạng này.

Nguyên nhân của bệnh tiểu đường tuýp 2

Trong bệnh tiền đái tháo đường và tiểu đường tuýp 2, các tế bào cơ thể trở nên kháng insulin và tuyến tụy không thể sản xuất đủ insulin để chống lại sức đề kháng này. Thay vì di chuyển đến các tế bào, glucose sẽ tích tụ trong máu, dẫn đến mức đường huyết tăng.

Tương tự đái tháo đường tuýp 1, các chuyên gia vẫn chưa thể xác định nguyên nhân bị tiểu đường tuýp 2 là gì. Tuy nhiên, một số yếu tố đã được chứng minh có liên quan đến vấn đề này, bao gồm:

• Di truyền
• Yếu tố môi trường
• Thừa cân
• Trên 45 tuổi
• Lười vận động
• Đã từng bị tiểu đường thai kỳ hoặc được chẩn đoán bị tiền đái tháo đường
• Bị tăng huyết áp, cholesterol cao hoặc triglyceride cao

Nguyên nhân bệnh tiểu đường thai kỳ

Trong thời gian mang thai, nhau thai sẽ tiết hormone để duy trì thai kỳ. Những hormone này khiến các tế bào trong cơ thể kháng insulin hơn.

Thông thường, tuyến tụy sẽ sản xuất đủ insulin để vượt qua sức đề kháng này. Tuy nhiên, đôi khi tuyến tụy vẫn không thể sản xuất kịp. Khi điều này xảy ra, lượng glucose đến các tế bào giảm và mức đường huyết tăng lên, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Nguy cơ bị tiểu đường thai kỳ sẽ tăng nếu bạn:

• Thừa cân
• Trên 25 tuổi
• Từng bị tiểu đường thai kỳ hoặc có con sinh ra nặng trên 4kg
• Có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường loại 2
• Có hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

5. Biến chứng

Bệnh tiểu đường có nguy hiểm không?

Lượng đường trong máu cao làm tổn thương các cơ quan và mô trên khắp cơ thể. Lượng đường trong máu càng cao và thời gian mắc bệnh càng lâu, nguy cơ mắc biến chứng càng cao.

Nếu chưa biết các biến chứng của bệnh tiểu đường là gì, bạn cần cẩn thận những vấn đề như sau:

• Bệnh tim, đau tim và đột quỵ
• Bệnh thần kinh
• Bệnh thận
• Bệnh võng mạc và giảm thị lực
• Mất thính lực
• Tổn thương ở chân như nhiễm trùng và vết loét không lành
• Tình trạng da như nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm
• Trầm cảm
• Mất trí nhớ

Hầu hết phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ đều sinh con khỏe mạnh. Tuy nhiên, mẹ bầu vẫn cần tìm hiểu về các biến chứng của bệnh tiểu đường thai kỳ là gì để phòng ngừa những rủi ro khôn lường có nguy cơ xảy ra cho chính bản thân và bé yêu.

Biến chứng ở trẻ có thể xảy ra do bệnh tiểu đường thai kỳ, bao gồm:

• Tăng trưởng vượt mức
• Lượng đường trong máu thấp
• Có nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2
• Tử vong

Các biến chứng ở người mẹ cũng có thể xảy ra, bao gồm:

• Tiền sản giật
• Bệnh tiểu đường thai kỳ sau đó

6. Chẩn đoán

Các phương pháp giúp chẩn đoán bệnh tiểu đường là gì?

Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm máu sau đây để giúp chẩn đoán tiền đái tháo đường và bệnh tiểu đường:

• Xét nghiệm glucose huyết tương lúc đói (FPG) đo lượng đường trong máu sau khi bạn nhịn ăn trong 8 giờ.
• Xét nghiệm A1C có thể đưa ra phác đồ lượng đường trong máu của bạn trong vòng 3 tháng gần nhất.

Để chẩn đoán bệnh tiểu đường thai kỳ, bác sĩ sẽ kiểm tra lượng đường huyết của bạn trong khoảng từ tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ.

• Trong xét nghiệm dung nạp glucose, bác sĩ sẽ kiểm tra lượng đường trong máu của bạn một giờ sau khi bạn uống nước đường.
• Trong xét nghiệm dung nạp glucose 3 giờ, bác sĩ sẽ kiểm tra đường huyết sau khi bạn nhịn ăn qua đêm và được uống nước đường.

Bạn càng sớm được chẩn đoán bệnh tiểu đường thì càng sớm có thể bắt đầu điều trị.

7. Điều trị

“Bệnh tiểu đường có chữa được không” có lẽ là vấn đề mà nhiều người quan tâm. Thực tế, không thể chữa khỏi. Các phương pháp điều trị chỉ giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Tùy thuộc vào loại tiểu đường bạn mắc, bác sĩ có thể đưa ra các biện pháp kiểm soát đường huyết, dùng insulin hoặc thuốc trị tiểu đường.

Chế độ ăn uống lành mạnh, duy trì trọng lượng hợp lý và thường xuyên vận động cũng góp phần kiểm soát tiểu đường hợp lý.

Phương pháp hỗ trợ kiểm soát và điều trị bệnh tiểu đường tại nhà là gì?

• Ăn uống lành mạnh: Bạn sẽ cần tập trung vào chế độ ăn nhiều trái cây, rau, protein nạc và ngũ cốc nguyên hạt. Đồng thời, cắt giảm chất béo bão hòa, carbohydrate tinh chế và đồ ngọt.
• Hoạt động thể chất: Tập thể dục có thể làm giảm mức đường trong máu bằng cách giúp glucose di chuyển vào các tế bào.

Các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2 là gì?

Giải pháp cho bệnh tiểu đường tuýp 1 là gì?

Insulin nhân tạo là phương pháp điều trị chính cho bệnh tiểu đường tuýp 1. Nó thay thế hormone mà cơ thể không thể sản xuất.

Có bốn loại insulin được sử dụng phổ biến nhất, gồm:

• Insulin tác dụng nhanh bắt đầu hoạt động trong vòng 15 phút và tác dụng kéo dài trong 3 đến 4 giờ.
• Insulin tác dụng ngắn bắt đầu hoạt động trong vòng 30 phút và kéo dài 6 đến 8 giờ.
• Insulin tác dụng trung bình bắt đầu hoạt động trong vòng 1-2 giờ và kéo dài 12 đến 18 giờ.
• Insulin tác dụng dài bắt đầu hoạt động vài giờ sau khi tiêm và kéo dài 24 giờ hoặc lâu hơn.

Bạn đã biết cách điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 là gì chưa?

Chế độ ăn kiêng và tập thể dục có thể giúp một số người quản lý bệnh tiểu đường tuýp 2. Nếu việc thay đổi lối sống theo hướng tích cực không đủ để giảm lượng đường trong máu, bạn sẽ cần phải uống thuốc.

Một số thuốc tiểu đường có thể giúp giảm mức đường huyết như:

• Thuốc ức chế alpha-glucosidase
• Nhóm thuốc Biguanide
• Nhóm thuốc ức chế men DPP 4
• Thuốc có tác dụng giống như hormone glucagon
• Meglitinide
• Chất ức chế SGLT2
• Sulfonylureas
• Thiazolidinedione

Cách trị bệnh tiểu đường thai kỳ là gì?

Mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ cần phải theo dõi lượng đường trong máu nhiều lần trong ngày. Nếu chỉ số đường huyết cao, bạn thay đổi chế độ ăn uống và tập thể dục theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị để có thể giúp giảm mức đường huyết.

8. Phòng ngừa

Các cách phòng ngừa bệnh tiểu đường là gì?

Bệnh tiểu đường tuýp 1 không thể ngăn ngừa được. Tuy nhiên, việc thực hành lối sống lành mạnh có thể giúp điều trị và phòng ngừa tiền đái tháo đường, tiểu đường tuýp 2 và tiểu đường thai kỳ:

• Ăn đồ ăn có lợi cho sức khỏe. Chọn thực phẩm ít chất béo, calo và có hàm lượng chất xơ cao hơn. Ăn nhiều trái cây, rau và ngũ cốc.
• Vận động nhiều hơn.
• Giảm cân nếu thừa cân.

Tuy nhiên, bạn đừng cố gắng giảm cân trong khi mang thai. Hãy nói chuyện với bác sĩ về việc bạn tăng bao nhiêu cân nặng là khỏe mạnh trong thai kỳ.

Nguồn tham khảo: Hellobacsi

Xem thêm: 

Dinh Dưỡng Cho Người Bị Tiểu Đường Và Cao Huyết Áp

11 Thực Phẩm Cần Tránh Khi Bị Tiểu Đường